![](/media/lib/474/n-chemia2021-11cd0dc36d29a93460f635e68a3520fe.jpg)
Nobel z chemii za pomysł tak prosty i genialny, że aż dziwne, iż nikt wcześniej o tym nie pomyślał
6 października 2021, 11:27Tegoroczną Nagrodą Nobla z chemii podzielą się Benjamin List z Niemiec i David MacMillan z USA, zdecydowała Szwedzka Królewska Akademia Nauk. Nagrodę przyznano za rozwój asymetrycznej katalizy organicznej. Prace Lista i MacMillana mają olbrzymi wpływ na tworzenie nowych leków, a przy okazji czynią procesy chemiczne bardziej przyjazne środowisku naturalnemu.
![](/media/lib/473/n-jefferson2-13d2c49552f6b88f836b8b9bf7059256.jpg)
Precyzyjne pomiary neutronowej „skórki” jądra atomu zmieniają wiedzę o gwiazdach neutronowych
30 września 2021, 12:48Fizycy z Thomas Jefferson National Accelerator Facility (TJNAF – Jefferson Lab) zmierzyli z niezwykłą dokładnością grubość neutronowej „skórki” tworzącej otoczkę jądra ołowiu. Na łamach Physical Review Letters poinformowali, że grubość ta wynosi 0,28 milionowych części nanometra. A ich pomiary mają duże znaczenie dla określenia struktury i rozmiarów... gwiazd neutronowych.
![](/media/lib/471/n-odciski-5c91288e67d4b1f80ff585bd7a1922f6.jpg)
Dzieci z Wyżyny Tybetańskiej autorami najstarszej sztuki stworzonej przez człowieka?
20 września 2021, 09:57W Quesang na Wyżynie Tybetańskiej znaleziono serię odcisków dłoni i stóp, które – jak się wydaje – zostały celowo odciśnięte w miękkim trawertynie. Materiał został naniesiony przez gorące źródło, które obecnie jest nieaktywne, więc doszło do lityfikacji i utrwalenia śladów. Naukowcy doszli do wniosku, że pozostawiło je dwoje dzieci. Jako, że mamy tutaj z celowym działaniem, a trawertyn pochodzi sprzed 169–226 tysięcy lat, badacze interpretują ślady jako najstarszy znany przykład sztuki.
![](/media/lib/471/n-pruszcz-1af6f8b293f87bd9a61b1379e66dffb8.jpg)
MAG zaprasza na wystawę „Mieszkańcy Pruszcza Gdańskiego sprzed dwóch tysięcy lat”
17 września 2021, 13:53Najstarsze ślady działalności człowieka na terenie Pruszcza Gdańskiego pochodzą z neolitu, czyli sprzed kilku tysięcy lat. Jednak największe cmentarzyska na obszarze obecnego miasta funkcjonowały w okresie wpływów rzymskich, około I–IV/V wieku. Dzięki odkryciom archeologów i analizom antropologów wiadomo, jak zmieniało się życie tutejszych ludzi. Teraz tę historię może poznać każdy, kto zwiedzi wystawę w Domu Wiedemanna.
![](/media/lib/471/n-xenon1t-7f3abaf6f3c50b3c698d78801b70bcd0.jpg)
Miał szukać ciemnej materii, a zarejestrował ciemną energię?
16 września 2021, 09:32Prowadzony głęboko pod włoskimi Alpami eksperyment XENON1T mógł wykryć ciemną energię, twierdzą członkowie międzynarodowej grupy badawczej. W artykule opublikowanym na łamach Physical Review D uczeni donoszą, że część z niewyjaśnionych sygnałów mogło zostać spowodowanych interakcją z ciemną energią, a nie ciemną materią dla której XENON1T został zaprojektowany.
![](/media/lib/471/n-kondensatumk-819007956c5d3e30d72e7832204fda5a.jpg)
Udało się uzyskać najniższą zmierzoną temperaturę
13 września 2021, 12:03Dzięki nowemu sposobowi kontroli rozszerzania się materii w swobodnie opadającym kondensacie Bosego-Einsteina udało się zanotować najniższą z zarejestrowanych temperatur. Naukowcy z Niemiec i Francji obrazowali spadek kondensatu przez ponad 2 sekundy. Zanotowali przy tym temperaturę 38 pikokelwinów (38 x 10-12 K). Tak niskiej temperatury nigdy wcześniej nie udało się uzyskać. To znacznie chłodniej niż w przestrzeni kosmicznej, której średnia temperatura wynosi 2,7 K.
![](/media/lib/470/n-pulapkap-b438ae4adc318205532dd84a0c6eccd2.jpg)
Sympatyczne chłodzenie pojedynczego protonu
7 września 2021, 04:56Możliwość uwięzienia cząstek i schłodzenia ich do temperatur bliskich zeru absolutnemu jest niezbędna do przeprowadzenia wielu badań fizycznych, w tym do badania problemu asymetrii pomiędzy materią a antymaterią. Naukowcy pracujący przy eksperymencie BASE (Baryon Antibaryon Symmetry Experiment) w CERN-ie poinformowali o pierwszym udanym schłodzeniu pojedynczego protonu za pomocą techniki chłodzenia sympatycznego.
![](/media/lib/360/n-dzieckonowotwor-695920bcc525fbb3b420c93c48db810f.jpg)
Uczeni z Warszawy chcą pomóc dzieciom z rzadkim nowotworem
3 września 2021, 10:10Naukowcy z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego rozpoczęli prace nad stworzeniem terapii ograniczającej niepełnosprawność i cierpienie dzieci z nerwiakowłókniowatością typu 2 (NF-2). Zespół pracujący pod kierunkiem doktor Marka Marwackiego z Katedry i Kliniki Onkologii, Hematologii Dziecięcej, Transplantologii Klinicznej i Pediatrii UCK WUM przeprowadzi badania kliniczne leczenia dzieci kryzotynibem.
![](/media/lib/469/n-nmkubit-2babe36e2c50f6e76decbc69d0192c05.jpg)
Komputery kwantowe z nanomechanicznymi kubitami? Teoretycznie to możliwe
2 września 2021, 04:52Kwantowe bity zbudowane z wibrujących węglowych nanorurek i par kropek kwantowych mogą być bardzo odporne na zakłócenia zewnętrzne. Tak przynajmniej wynika z obliczeń wykonanych przez Fabio Pistolesiego z Narodowego Centrum Badań Naukowych i uczonych z Hiszpanii i USA. Obliczenia wskazują, że czas dekoherencji takiego kubitu były bardzo długi
![](/media/lib/469/n-iguana1-57d78c3e2767ffd4bfca0273ceb9faca.jpg)
Różowych iguan jest mniej niż sądzono. Trwa walka o ocalenie gatunku
30 sierpnia 2021, 09:53Ekspedycja naukowa wysłana na Galapagos alarmuje, że skrajnie zagrożona populacja różowej iguany (Conolophus marthae) liczy znacznie mniej osobników, niż mówiły dotychczasowe szacunki. Wyjątkowe różowe iguany zostały odkryte w 1986 roku, a w 2009 zidentyfikowano je jako osobny gatunek